DOSTUM ADİL İRŞADOĞLU HAQQINDA DEMƏK İSTƏDİKLƏRİM

İxtiyar Şirin. 

Azərbaycan Respublikasının sabiq Baş Prokuroru, 

Milli Konqres Partiyasının Sədri.

     Hörmətli dostum Adil İrşadoğlu Ağdam şəhərinin köklü bir ailəsində yetişmiş, tərbiyə almışdır. Adil bəyin atası rəhmətlik İrşad Məhəmməd oğlu Əliyev 2-ci dünya müharibəsinin od-alovundan keçərək qalib  bir hərbçi kimi sağ-salamat oz vətəni Azərbaycana, doğma yurdu Qarabağa, Ağdam şəhərinə qayıtmışdır. Adil bəyin anası rəhmətlik Qənirə xanım (Qənirə Rüstəm qızı Rüstəmova) Ağdam şəhərində beynəlmiləl orta məktəbdə fizika-riyaziyyat fənləri üzrə müəllimə işləmiş və öz övladları ilə yanaşı yüzlərlə Ağdamlı uşaqların da təlim-tərbiyəsi ilə məşğul olmuşdur. 

     Adil bəylə mən eyni ildə -1972-ci ildə Azərbaycan Dövlət Universitetinə qəbul edildik. Həmin ildən biz tanış olduq və dostluq münasibətlərimiz yarandı. Mən hüquq fakultəsində, Adil bəy isə jurnalistika fakultəsində 5 il yanaşı oxuduq. Biz dərslərdən vaxt tapdıqca tez-tez görüşər, müxtəlif mövzular barədə söhbət edərdik. Onun jurnalist peşəsinə sevgisi və bağlılığı söhbətlərində də özünü büruzə verirdi. O, həmin illərdə Azərbaycan Dövlət Televiziyasında da ictimai əsaslarla işləməyə başlamışdı. Çalışqanlığına görə o, həmişə diqqət mərkəzində idi. 1977-ci ildə universiteti bitirdikdən sonra mən işləmək üçün Azərbaycan Respublikası Prokururluğuna göndərildim, Adil bəy isə Azərbaycan Dövlət Televiziya və Radio Verilişləri Komitəsinə göndərildi. Universitetdən Azərbaycan Televiziyasına 8 nəfərin namizədliyi verilmişdi. Adil bəy tələbəlik illərindən, 1972-1977-ci illərdə bu təşkilatla mütəmadi əlaqə saxladığına, maraqlı radio və televiziya verilişləri hazırlayıb efirə verdiyinə görə kollektivin diqqətini cəlb etmişdi. Buna görə də Azərbaycan Dövlət Televiziya və Radio Verilişləri Komitəsinin rəhbərliyi 8 nəfərin içərisindən onu seçib işə qəbul etdi. Biz işləməyə başladıqdan sonra da Adil bəylə əlaqələrimiz kəsilmədi. Buna görə də onun işini, fəaliyyətini yaxından izləyə bilirdim. 

     Adil bəyi əvvəlcə Televiziyanın ən böyük və məsuliyyətli iş tələb edən "TƏBLİĞAT" baş redaksiyasında kiçik redaktor kimi işə götürdülər. O, özünü bacarıqlı və savadlı jurnalist kimi tanıtdığına görə bir neçə ildən sonra redaktor, daha sonra isə Televiziyanın Sənaye Şöbəsinin müdiri təyin edildi. 1988-ci ildə Qarabağ  münaqişəsi başladıqdan sonra şöbə müdiri vəzifəsindən istefa verib cəbhəyə getdi. O, 1989 - cu ildə Şuşa şəhərinin Teleötürücü Stansiyasının nəzdində kiçik studiyanın yaradılmasında və erməni separatçılarına qarşı əks təbliğatın aparılmasında yaxından iştirak etdi. Sonra o, Bakıya qayıdıb Dövlət Televiziyasında "Hərbi Vətənpərvərlik və Salnamə Baş Redaksiyası" yaradılmasının təşəbbüskarı oldu, redaksiyanın təşkil olunmasında və fəaliyyət göstərməsində yaxından iştirak etdi.

     Adil bəy 1988-ci ildən 1998-ci ilədək Qarabağla bağlı xeyli hadisənin iştirakçısı olmuşdur. Həmin illərdə o, Qarabağla bağlı, müharibə ilə bağlı verilişlər hazırlayıb efirdə göstərmişdir. Ancaq bu verilişlərin elələri də var ki, hələ işıq üzü görməyib. Onlar Adil bəyin arxivində saxlanılır. Həmin 10 il müddətində o, hər ay 2, hər il 24, 10 ildə isə 240 veriliş hazırlamışdır. Bu verilişlər Azərbaycan Dövlət Televiziyasının "Hərbi Vətənpərvərlik və Salnamə Baş Redaksiyası" tərəfindən efirdə göstərilmişdir.

     Yadımdadır ki, Adil bəy Azərbaycan əsgərlərinin göstərdikləri qəhrəmanlıqlardan veriliş hazırlamaq üçün AzTv - dəki yaradıcı qrupu ilə 1993 - cü ilin dekabr ayında Ağdamın Güllücə kəndi uğrunda gedən döyüşləri lentə alarkən rejissor Tofiq Ataxanoğlu, teleoperator Ramiz Rüstəmovla birlikdə mühasirəyə düşmüşdülər. Vətənpərvər, igid əsgər və zabitlərimizin qəhrəmanlığı sayəsində düşmənin mühasirəsi yarılmış və düşmən geri oturdulmuşdu. Adil və həmkarları  Azərbaycan əsgərinin bu qəhrəmanlıqlarını lentə almlş, döyüşdə fərqlənənlərdən müsahibə götürmüşdülər.

     1994 - cü il yanvarın əvvəlində Tərtər rayonundakı əsgərlərimiz işğal edilmiş torpaqlarımızdan erməni qəsbkarlarını qovub çıxartmaq məqsədilə Marquşavan kəndi istiqamətində hücuma keçmişdilər. Adil bəy çəkiliş qrupu ilə qəhrəman döyüşçülərlə birlikdə döyüşlərin getdiyi Çardaxlı kəndi istiqamətinədək getmişdilər. Düşmən ciddi müqavimət göstərməsinə baxmayaraq Azərbaycan döyüşçüləri Ermənistan ordusunu yerlə yeksan etmişdir. Düşmən və ona havadarlıq edən rus silahlı qüvvələri çox sayda itkilər vermiş, onların hərbi sursatı, texnikası ortalıqda qalmışdır. Adil bəy çəkiliş qrupu ilə birlikdə minalanmış sahədən keçib bu hadisələrin hamısını videolentə köçürmüş, Azərbaycanın igid və mərd oğullarının göstərdikləri qəhrəmanlıqları lentə almış, döyüşdə fərqlənənlərdən müsahibə götürmüşdür. 
                                                   
     1994-cü ilin aprel ayının əvvəllərində Ermənistan ordusu rus silahlı qüvvələrinin köməyilə Ağdam, Tərtər və Göranboy istiqamətində 2000 ( iki min) nəfərdən ibarət qoşunla hücuma keçmişdilər. Adil bəy aprel ayının 10-da Goranboyun Gülüstan kəndi uğrundakı döyüşdə yaradıcı qrupu llə birlikdə iştirak etmişdir. Həmin vaxt çəkiliş qrupunda gənc rejissor Rövşən Nİcat, Adil bəyin uşaqlıq dostu teleoperator Tahir Qarayev də var idilər. Onlar döyüş vaxtı əsgərlərimizlə birlikdə mühasirəyə düşmüşdülər. Gərgin və uzun vuruşmadan sonra Azərbaycan döyüşçülərinin qəhrəmanlığı nətişəsində Gülüstan kəndi düşmən mühasirəsindən azad edilmiş,  onlar bu mühasirədən çıxa bilmişdilər. Əsgərlərimizin bu döyüşdə göstərdiyi qəhrəmanlıqlar da lentə alınmış, onlardan müsahibələr götürülmüşdür. 

     Hörmətli Adil bəyin Azərbaycana qarşı gedən müharibəni, əsgərlərimizin qəhramanlıqlarını videolentə köçürdüyü yüzlərlə çəkilişlərdən məlumatım olmaqla yanaşı, onların bir qismini isə Azərbaycan Televiziyasında və Adil bəyin öz internet saytlarında çox diqqətlə izləmişəm. Ona görə də hesab edirəm ki, o, Birinci Qarabağ Müharibəsini bilavasitə görmüş, döyüşlərin şahidi olmuş və bu döyüşlərin işıqlandırılmasında yaxından iştirak etmiş çox az sayda olan qəhrəman jurnalistlərimizdən biridir. Onun öz həyatını təhlükəyə ataraq cəbhədə düşmənlə aparılan döyüşləri əks etdirən filmləri, əsgərlərimizdən aldığı müsahibələr, cəbhədəki vəziyyət, əsgərlərimizin qəhrəmanlıqları haqqında hazırladığı reportajlar Qarabağ döyüşləri və ordumuz barədə xalqımıza doğru məlumatların çatdırılmasının təmin edilməsi ilə yanaşı, Qarabağ müharibəsi haqqında gerçək tariximizin yaradılması üçün çox vacib olan sənədlər, materiallardır. Jurnalist Adil İrşadoğlu (Əliyev) gördüyü bu işlərlə xalqımız və Azərbaycan dövləti qarşısında əvəzedilməz  xidmətlər göstərmişdir. O, Birinci Qarabağ Müharibəsinin həqiqi iştirakçısıdır.

     Adil bəy AzTv-də işlədiyi zaman müxtəlif qəzet və jurnallarda maraqlı yazıları ilə çıxış edirdi. Sonralar Adil İrşadoğlu "Yeni dünya" qəzetinin baş redaktorunun birinci müavini, zamanında populyarlıq qazanmış "De Fakto" qəzetinin qurucusu və ilk baş redaktoru, "Çempion"adlı həftəlik idman qəzetinin baş məsləhətçisi, "Sara - ekspress"qəzetinin məsul katibi, "Olaylar" qəzetinin baş direktoru, "Şans" qəzetinin baş direktoru, "Novıy mir" qəzetinin redaktoru, Qarabağ Əlillər Cəmiyyətinin orqanı olan "Əlillər" qəzetinin məsul redaktoru, Qarabağ Azadlıq Təşkilatının orqanı olan "Azad Qarabağ" qəzetinin məsul redaktoru və Azərbaycan İdman Jurnalistləri Assosiasiyasının vitse - prezidenti oldu. Qarabağ Əlillər Cəmiyyətinin fəxri üzvüdür.

     Hazırda "İRŞAD - Teleradio Verilişləri, Sənədli və Bədii Filmlər Kompaniyası" Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin təsisçisi və direktoru, Jurnalist-Müharibə Veteranları Assosiasiyası sədrinin birinci müavinidir.

     Həyatının 65 ilini mənalı və çox məhsuldar keçirən Azərbaycanın görkəmli jurnalisti, böyük insan və etibarlı dost olan Adil bəyə uzun ömür və jurnalist fəaliyyətində yeni uğurlar diləyirəm.

İNSAN MƏRD OLSUN GƏRƏK...

İradə Əliyeva. 

Əməkdar jurnalist.

                              Həmkarlarımızın həyat kredosu

     İnsan dünyaya bir kərə gəlir. Düşünür, yazır, yaradır və həyatda olsa da, olmasa da, əbədi ömür qazanır...

Zaman isə fikir və əməllə dolu olanda mənalı və gözəl görünür...

Görkəmli maarifçilər ağlın gücünü təmsil edən insanları xoşbəxt hesab edir. Bunu əbədi və etibarlı sərvət sayırlar. “Hər şey biliyə sahiblik haqqı və səlahiyyəti ilə bağlıdır”, - deyirlər.

***

     Biz elə bir vaxtda universitet təhsili almışıq ki, o dövrdə görkəmli alimlər, ustad jurnalistlər (Mir Cəlal Paşayev, Əzizə Cəfərzadə, Nəsir İmanquliyev, Nurəddin Babayev, Şirməmməd Hüseynov, Famil Mehdi və başqaları) öz mühazirələrinə yaddaşın və tarixin dərsləri, varlığın məntiqi, dünyada xeyrin və xeyirxahlığın ölməzliyi, milli və mənəvi dəyərlərlə başlayırdılar. Mənəviyyat məsələlərinə, sözün qüdrətinə, ana dilinin böyüklüyünə və zənginliyinə xüsusi diqqət yetirirdilər. Fərdlər, nəsillər, ömürlər və əsrlər arasında fasiləsiz rabitənin olduğunu vurğulayırdılar.

     Biz özümüz də anlamadan böyük təfəkkür sahiblərinin - mükəmməl ziyalı mühitinin içərisinə düşmüşdük. Yeni dünya, yeni aləmin işığında yolumuza davam edir, diqqətimizi dərinləşdirir, zəmanənin olaylarına düzgün qiymət verməyə çalışırdıq. Çalışırdıq ki, səhvlərə, qüsurlara yol verməyək, hadisə və meyillərin mürəkkəb, dolaşıq toruna düşməyək. Bizə dərs deyən müəllimlər ancaq yaxşılar, yaxşılıqlar, müsbət meyillər, etik-əxlaqi mövqedən irəli gələn həqiqətlər, güclü əməl sahiblərinin fədakarlıqlarından, şəxsiyyətlərdən danışırdılar. Pisliklərdən, mənfiliklərdən, yanlışlıqlardan, sapıntılardan söhbət açmırdılar. Biz hər yazımızda ədalət və həqiqət axtarşılarına çıxırdıq, örnəklərdən, nümunələrdən söhbət açırdıq.

     Hamımız kitabxanalara üz tutur, görkəmli yazarlarımızın əsərlərini oxuyur, onlardan öyrənirdik. Yurd, torpaq sevgisi, ata-anaya, böyüyə hörmət, ehtiram və nəhayət, ziyalı missiyasına önəm verirdik. Heç kəs tərəfindən başa düşülməyən və qəbul edilməyən qəhrəmanlarımızı “başqa cür tale” idealı kimi qələmə verirdik. Bax, hər birimiz beləcə həyatı öyrənir, dərk edir və böyüyürdük. İrəlidə isə bizi nələr gözləyirdi?!.

     Mən belə danışanda dünyagörmüş dayım deyirdi ki, bunlar həyat, ömür dərsləridir. Yaşadıqca içindəki mənəvi divar da böyüyüb ucalır, sağlam düşüncə əxlaqı da ucaldır, saflaşdırır, münasibətlərə də öz qiymətini verir, itirilmiş mənanı və dəyəri də geri qaytarır. Bu fikirlərlə mən sadəcə olaraq gənclik, tələbəlik illərimizin yaşam tərzini qısaca xatırlatmaq istədim. Yenə deyirəm, o dövrün gəncliyi yüksək fikirlər, nəcib duyğularla yaşayırdı...

     Heç kəs məni qınamasın: tələbə yoldaşlarımızın hərəsi bir dünya idi. Adil Əliyevin (İrşadoğlunun) də öz dünyası var idi. Beş il eyni auditoriyada oxuduq və sonra ayrıldıq. Mən qəzetdə fəaliyyətə başladım, Adil isə televiziya jurnalisti idi. Müntəzəm olmasa da, tez-tez onun reportajlarına, televiziya filmlərinə, müsahibələrinə baxırdım.

     Bu verilişlər ahəngdar bir üsluba malik idi. Yaradıcı dünyası ilə yurdsevərlik, torpağa, vətənə sonsuz bağlılıq təlqin olunurdu. Adil səngərlərdə vuruşan, təlim keçən əsgərlərimizin yanında idi. Onların mübariz ruhunu, mətanətini, şücaətini göstərirdi. Azərbaycan dövlətinin, xalqının və ordusunun gücünü, vətən təəssübkeşliyini, torpaq sevgisini təcəssüm etdirirdi. Hər reportajında xalqımızın şanlı tarixini, vətən naminə qurub-yaratmış, onun torpaqlarını qoruyub qəhrəmanlıqlar göstərmiş insanları xatırlayırdı. Alovlu vətənpərvərlərlə həmişə fəxr edirdi.

     Adilin ömür və yaradıcılıq yolunun 20 ili Azərbaycan televiziyasında keçib. Kiçik redaktor, böyük redaktor, şöbə müdiri vəzifələrində çalışıb. Televiziyanın “Hərbi Vətənpərvərlik və Salnamə Baş Redaksiyası”nın təşkilində və səviyyəli fəaliyyətində xüsusi xidmətləri olub. Bir sözlə, bu redaksiyanın ilklərindən biridir. Hazırladığı verilişlərə görə müxtəlif mükafatlara layiq görülüb. XTNS-nın xüsusi medalı ilə təltif edilib. Cəbhədə əsgər və zabitlərin həyatından hazırladığı salnamələrə görə “Şah İsmayıl Xətai” mükafatının laureatı olub. Təsadüfi deyil ki, Azərbaycan televiziyasında işlədiyi müddətdə efirə üç mindən çox veriliş çıxarıb. Əsas mövzusu isə o vaxt da, indi də hərbi vətənpərvərliklə bağlı olub.

     Adil televiziyada işləyəndə də qəzet və jurnallarda mütəmadi çıxışlar edirdi. O, jurnalistikanın bütün sahələrində və bütün janrlarında qələm işlətməyi bacaran yazardır. Azərbaycan televiziyasından sonra redaktoru, yaxud aparıcı və məsul işçilərdən olduğu “Yeni dünya”, “De Fakto”, “Çempion”, “Sara Ekspress”, “Olaylar”, “Şans” və digər qəzetlərdə də məhz geniş diapazona malik qələm sahibi olduğunu sübut etmişdir.

     Adil İrşadoğlu vətənpərvər jurnalistdir. Hələ 1989-cu ildə azərbaycanlıların Dağlıq Qarabağdan sıxışdırılıb çıxarılmasının qarşısını almaq üçün dostları ilə birgə Şuşa Teleötürücü Stansiyasının nəzdində kiçik studiya yaratmışdı. Hazırda isə “İrşad-Teleradio Verilişləri, Sənədli və Bədii filmlər kampaniyası” MMC-nin təsisçisi və baş redaktoru kimi fəaliyyət göstərir. Bu gün müstəqil jurnalist olan həmkarımızın bir sıra saytları da var. O, öz sevimli vətənpərvərlik mövzusunu müxtəlif janr və aspektlərdə işıqlandırır. Qəhrəmanları arasında keçmiş sərkərdələr də, İkinci Dünya müharibəsinin fəal iştirakçıları da, Azərbaycanın suverenliyi və torpaqlarının azadlığı uğrunda canından keçən igidlər də, bu gün sinəsini vətən üçün sipər edən oğullar da var.

     Adilin Qarabağ haqqında hər teleoçerkində və qəzet məqaləsində torpaq sevgisi, vətən həsrəti və can yanğısı hissi olunur. Jurnalistin ürək çırpıntıları “Qulağıma bir səs gəldi...”, “Qardaş itirənlər qanad itirir”, “Canda can varkən ruhunu şad etmək dostluq borcumdur” və s. məqalələrində daha çox duyulur.

     Cəsarətlə demək olar ki, Adil İrşadoğlu həm də tədqiqatçı jurnalistdir. Onun son onilliklərdə Qarabağda baş verən olaylara şahid olaraq yazdıqları və videolentə çəkdikləri tariximizə bir töhfədir. Belə ki, Adil İrşadoğlu Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi xronologiyasını mərhələlərə bölərək işıqlandırmışdır.

     Eyni sözləri onun filmləri və verilişləri haqqında da demək olar. “Vətən Səyyar Briqadası” ilə ön cəbhədə, hospitalda, sərhəd bölgələrində, döyüşçülər arasında olan fədakar jurnalistin fəaliyyəti ilə Qarabağın yeni tarixi videolentlərə köçürülmüşdür. Kimlər haqqında yazmayıb Adil İrşadoğlu?!. O, milli qəhrəmanları, sıravi döyüşçüləri vəsf edib. Fred Asif adı ilə çağırılan Milli Qəhrəman A.Məhərrəmovu oxuculara yaxından tanıdıb. “Müharibəni vətən yolunda canını fəda etməyə hazır olan əsgərlərlə edirlər”, - deyir Adil İrşadoğlu (Əliyev).

     Peşəkar jurnalist onlarca vətən fədailəri haqqında məqalələr yazıb, bir-birinə bənzəyən və bənzəməyən insan, döyüşçü, vətəndaş taleyinə işıq tutub. Deyir ki, əgər əsgər tərəddüdsüz sinəsini düşmən gülləsinə sipər edirsə, günahsız insanları məhrumiyyət və müsibətlərdən qorumaq uğrunda öz həyatını od-alovun içərisinə atırsa, bu, fədakarlığın zirvəsi sayılaraq əbədi hörmətə layiqdir. Məhz buna görə Yer üzünün bütün xalqları döyüşçüyə məhəbbət və onun xatirəsinə ehtiram göstərirlər.

     Bir döyüşçü də elə Adilin özüdür. Həm birbaşa, həm də məcazi mənada. Birbaşa mənada ona görə ki, yazdığı sətirləri qəzet səhifələrinə və televiziya ekranına müharibə alovlarının içərisindən keçərək gətirib. Məcazi mənada ona görə ki, əynində döyüşçü paltarı olsa da, qələmi ilə döyüşür - torpaq, vətən, xalq uğrunda...

     Yaddaşın həssaslıq olçüsü deyilən bir anlayış var. Bilirsiniz, jurnalistlərin həssaslıq ölçüsü digər ixtisas sahiblərindən daha artıqdır. Ona görə də özgə talelərinə həssaslıq bizlərin, o cümlədən Adilin yaradıcı fəaliyyətində üstünlük təşkil edir. Bu həssaslıq isə hamıya kövrək bir həyəcan gətirir.

     Tez-tez qəribə, uğursuz, təzadlı, mürəkkəb taleli adamlar, xarakterlərlə qarşılaşırıq və onlar haqqında gözəl yazılar hazırlayırıq. Jurnalistlərlə yazıçılar arasında fərq ondadır ki, bizlər bu insanlarla həyatda rastlaşırıq, onlar isə təxəyyüllərində bu surətləri yaradırlar. Təbii ki, biz jurnalistlərin işi daha çətin, ağır və məsuliyyətlidir. Hər mövzunun daxilinə varırıq. Vardıqca da mənəviyyat məsələləri ilə üzləşirik... Heyrətlənirik, yenə də axtarır, düşünür və yazırıq... Bu baxımdan Adil İrşadoğlunun (Əliyev) yaradıcı fəaliyyətində xalqın qəhrəmanlıq səhifələri daha çox vərəqlənir. Vüsət, ucalıq, təmkin, daxili əminlik, ümid və inam, dünya, həyat, insan barədə düşüncələr qabarıq ifadə olunur. Burada əsas qəhrəman Yurdsevərlik və Vətənə, torpağa məhəbbətdir...

     Adil odun-alovun içindədir. Şəhid ana və ataların ağrı-acılarını, sızıltılarını daha yaxından eşidir, içində fəryad qoparır. Dilsiz duyğuların arasında boğulur, harayı ərşə qalxır. Söhbətlərində “hər dəfə çəkilişlərdən sonra bir həftə, on gün özümə gələ bilmirəm” - deyir.

Adilin jurnalistlik fəaliyyəti haqqında istənilən qədər faktlar söyləmək olar. Lakin onun xarakterini səciyyələndirən bir-iki qeydi də vurğulamaq istəyirəm.

*Adilin dünyaya baxışı safdır, təmizdir. Xeyrə və işığa son dərəcə həssasdır.

*Soykökə, ocağa bağlılığı çox güclüdür. Onda ədalət duyğusu, eyni zamanda güclü qisas yaddaşı var. Bu hissində o, əlbəttə ki, haqlıdır.

*Adil təmkinlidir, səbirlidir, insanı axıra qədər dinləyə və anlaya bilir. Sevdiyi insanlara qarşı çox mərhəmətli və şəfqətlidir.

*Yaxşı övladdır, yaxşı atadır, gözəl ailə başçısıdır.

*O, ruhu və təbiəti etibarı ilə əsl ziyalıdır. Bütün bu xüsusiyyətlər ona bol-bol hörmət qazandırır.

     Tələbəlik illərindən çox-çox sonra Adilin yazılarından birində bu cümlələri oxudum: “Atam İrşad Əliyev Ağdamın, Qarabağın sayılıb-seçilən ağsaqqallarından idi. Uzun müddət dövlət orqanlarında çalışmışdı. İnsanların indi də bu şəxsi sevməsi, adı çəkiləndə “min rəhmət” oxuması səbəbsiz deyil. Qoy bu hərəkətə patriarxal deyilsin, köhnəlmiş deyilsin, amma bu ağsaqqalın ailəsinin, onun doğulduğu Sarıhacılı kəndinin, yaşadığı Ağdam şəhərinin öz əxlaq qanunları var idi. Bizim gücümüz bu yazılmamış qanunlarda idi: böyüyə, ata-anaya ehtiram, sitayiş dərəcəsinə çatan vətən sevgisi bu əxlaqın bünövrəsi idi”. Biz bu bünövrənin varlığına Adil İrşadoğlunun 65 illik ömür yolunda dəfələrlə şahid olmuşuq. Onu da bilirik ki, əzəldən üç idealı olub. Onlar Mustafa Kamal Paşa Atatürk, dahi Üzeyir bəy Hacıbəyli və atası İrşad kişidir...

     Vaxtilə vətən sevgisini, torpaq təəssübkeşliyini, döyüş ruhunu, taleyini bağladığı işə sədaqəti atasından əxz etdiyini deyən Adil İrşadoğlu indi bunları bir ərməğan kimi gənc nəslə, o cümlədən övladları Fərhad və Elşada ötürür. Və onların bu ərməğanı qiymətləndirdiyinə, qoruyub saxladığına görə bir yazar, vətəndaş, ata kimi ürəkdən sevinir.

     Bu günlərdə Adillə telefon söhbətimiz oldu. Dərdimiz, sərimiz, giley-güzarımız haqqında da danışdıq. Təbii ki, gündəmdə olan peşəkarlıq məsələsinə də toxunduq. “Çox təəssüf, sıralarımız seyrəlir”, - dedi Adil Əliyev. “Ciddi jurnalistika ortadan yox olur, peşəkarlar yetişmir, qeybət, şou jurnalistikası meydanı alıb əlinə. Nə yazdıqlarını, nə danışdıqlarını başa düşürük, nə hərəkətlərini, nə də vəzifələrini... Televiziya verilişlərində qeyri-etik normalar baş alıb gedir. Falçılar, baxıcılar, əqli cəhətdən xəstə insanlar kanallarda meydan qoparırlar. Qeybət proqramları, söyüş və təhqirlərlə, dava-dalaşla dolu verilişlər insanların mənəviyyatını korlayır, maarifçilik tamamilə unudulub... Peşəkarları isə axtaran yoxdur... İndi tanınmayan, xidməti bilinməyən “jurnalistlərə” evlər də verilir, təqaüdlər də, adlar da... Səviyyəsiz, peşəkarlıqdan uzaq olanlar xalq, əməkdar fəxri adlarına sahib çıxırlar. Bizlər isə o sırada yoxuq. Yenə də təəssüf, min təəssüf...”

     Bu gün Adil İrşadoğlunun 100 mindən çox oxucusu var. İnternetdə 1 saytı, 2 kanalı, 12 səhifəsi, 7 bloku fəaliyyətdədir. Ən əsası isə böyük hörmətə, nüfuza malikdir. O, peşəkarlıq zirvəsinə seçdiyi yola sədaqət, xarakterindəki yorulmazlıq, məqsədyönlülük, topladığı böyük təcrübə sayəsində nail olub. Hərəkətlərində ancaq humanizmə, ədalətə, obyektivliyə söykənib. Davranışı, mədəniyyəti, sadəliyi, təvazökarlığı, insanlara diqqəti, qayğı və məhəbbəti ilə hamının rəğbətini qazanıb.

     Adil İrşadoğlunu 65 illik yubileyi münasibətilə ürəkdən təbrik edir və ona dopdolu yeni uğurlu illər arzulayıram.

PROFESSOR SULTANLININ DOSTU...

 

Qulu Məhərrəmli. 

Filologiya elmləri doktoru, professor.

                Jurnalist həmkarım Adil İrşadoğlunun portreti

     İnsanın əsl xarakteri, mahiyyəti, nəyə qadir olub-olmaması həmişə dar ayaqda, çətin şəraitlərdə bilinir. Bəzən illər uzunu oturub-durduğun, yol getdiyin, dostluq etdiyin adamın böhran anındakı bir davranışı səni ona daha sıx tellərlə bağlayır, bəzən də əksinə, bu adamın bərkdə əli olmadığını görüb ondan üz döndərirsən. Bu mənada mən Adil İrşadoğlunu (Əliyev) dar günün, çətin şəraitin dostu hesab edirəm. Bunun çox ciddi və incə bir “niyə”si var…

 ***

     Adili hələ ADU-nun (İndiki BDU) jurnalistika fakültəsində tələbə yoldaşı olduğumuz vaxtdan tanıyıram. Zövqlə geyinməyi, yaxşı tar çalmağı, sadəliyi və bir də ünsiyyətcilliyi ilə yadımda qalmışdı. Tale elə gətirdi ki, sonralar Azərbaycan televiziyasında da eyni baş redaksiyada çalışmalı olduq, hətta bir müddət eyni otaqda da əyləşdik. O, televiziyanın “Sənaye verilişləri” redaksiyasının redaktoru idi, mən isə 80-ci illərin əvvəllərində siyasi icmallar hazırlamaq üçün yenicə yaradılmış “Beynəlxalq həyat” redaksiyasında çalışırdım. Yaxşı yoldaşlığımız, səmimi münasibətimiz olub.

     Redaksiyda hamı – böyük də, kiçik də Adilin xətrini çox istəyirdi, çünki Adil hər kəsin yerini bilir, hörmətini gətirir, hamı ilə də öz dilində danışmağı bacarırdı. İşgüzarlığı, diqqətcilliyi, dəqiqliyi, hazırcavablığı, bir az da zarafatcıllığı və yumor hissi onu hamıya sevdirirdi. Xaraktercə çox ciddi adam olan şöbə müdiri Seyfulla Cəfərovla, hədsiz zarafatcıl və dinamik, amma bir az özündən tez çıxan baş rejissor Aslan İsmayılov, həmçinin bütün yaradıcılıq məsələlərini yalnız peşə standartları səviyyəsində həll etməyə üstünlük verən gənc rejissorlar Fərhad Naibov və Arif Qasımov arasındakı münasibətləri yalnız Adil İrşadoğlu kimi sülh adamı tənzimləyə bilirdi. Adil istedadlı jurnalist idi və onun sənayenin ən müxtəlif sahələrinə aid mürəkkəb mövzularda hazırladığı verilişlər televiziyanın yaradıcılıq toplantılarında tez-tez təriflənirdi. 1988-ci ilin əvvllərinədək çoxları kimi Adil İrşadoğlu da adi adamlar təki AzTv-də öz adi həyatını yaşayırdı. Amma o unudulmaz tarixdən sonra Adil mənim üçün adilikdən sıyrılıb fərqli bir mahiyyət daşımağa başladı…

     1988-ci ilin fevralında Dağlıq Qarabağ ətrafında hadisəlrin kəskinləşməsi Azərbaycan televiziyasında da ciddi bir dalğa yaratmışdı. Bir tərəfdən hadisələr barədə xalqa həqiqəti demək istəyi, digər tərəfdən də yuxarıdan bu məsələyə qoyulan qadağalar Adil İrşadoğlu kimi xalqını sevən, onun dərdinin dilə gətirilməsinə çalışan gerçək vətənpərvər jurnalistlər üçün, həqiqətən böyük narahatlıqlar yaradırdı. Bu yandan da Stepanakertdə (Xan kəndi) fəallıq edən separatçılar respublika televiziyasının yayımını boykot edir, Bakıdan gələn dalğaları müxtəlif texniki vasitələrlə vurmağa çalışırdılar. Belə bir vaxtda Şuşada kiçik studiya qurmaq və Dağlıq Qarabağ ərazisində yaşayan bütün Azərbaycan vətəndaşları üçün ayrıca verilişlər yayımlamaq, separatizm əleyhinə təbliğatı  gücləndirmək məsələsi ortaya çıxdı. Amma bunun üçün bölgəni yaxşı bilən istedadlı televiziya reportyorları, efiri yaxşı duyan bilikli və bacarıqlı əməkdaşlar lazım idi. O vaxt AzTv-də səsi ucadan gələn bəzi jurnalistlərə təklif olunsa da, onlar hərəsi bir bəhanə ilə bu işdən boyun qaçırdılar. Çox adam vətənpərvərlikdən danışırdı, amma heç də hər kəs özünü alovun içinə atmaq, fədakarlıq göstərmək istəmirdi. Ağdamda doğulub boya-başa çatmış, yaxşı ziyalı mühiti görüb əsl vətənpərvər kimi formalaşmış Adil isə bu işə göydən düşmüş fürsət kimi baxırdı, odur ki, Şuşaya könüllü getdi. Mən həmin vaxt bu hadisələrin içində olduğum üçün Adil İrşadoğlunu fərqli bir ampluada gördüm. Onun sinəsində bu böyüklükdə ürəyin döyünməsinə çox sevindim.

     İnsan evindən-eşiyindən, ailəsindən, uşaqlarından, üzü-gözü öyrəşdiyi sevimli  kollektivindən, rahat həyatından, əyləncələrlə dolu şəhər mühitindən ayrılaraq əyalətə, həm də təhlükənin içərisinə gedir. Özü də bunu tapşırıq və göstərişlə deyil, ürəyinin səsi, ruhunun ehtiyacı ilə edir. Bax, bu məqam insanın söz deyil, əməl adamı olduğunu, Vətən deyilən müqəddəsliyi içində hansı sevgi ilə gəzdirdiyini göstərirdi. Bu, sözlə ifadəsi çətin olan bir an idi və onun hikmətini yalnız damarlarında milli qan axan insanlar bütün incəlikləri ilə dərk edə bilər. Əslində bu addım, həm də Adil İrşadoğlunun bütün gələcək həyatının və ictimai-yaradıcılıq yolunun yazılmaqda olan parlaq səhifələrinin ilk sətirləri idi…

     Adil hadisələrin çox gərgin vaxtlarında – 1989-cu ildə Şuşaya ezam edildi, Qarabağın incisi sayılan bu şəhərin “Qızıl qaya” adlanan yüksəkliyindəki  teleötürücü stansiyada jurnalist həyatı üçün yeni olan bir işə başladı. O, həmkarları Nadir Abdullayev, Vidadi Bağırov, Əlövsət Aslanov, Oqtay Rəhimov və başqaları ilə birlikdə həmin stansiyanın nəzdində yaratdıqları kiçik studiyadan efirə çıxdılar və yayımı gündən-günə genişləndirdilər. Bölgədə yaşayan soydaşlarımız üçün zəruri olan bu teleyayımın genişlənməsi, ilk dövrdə Bakının qətiyyəti kimi adamlara ümid verməyə başladı. Adil İrşadoğlu bu telekanalda erməni separatizminin güclənməsinə, azərbaycanlıların Dağlıq Qarabağdan sıxışdırılıb çıxarılmasına qarşı əks təbliğat xarakteri daşıyan çoxsaylı verilişlərin əsas müəlliflərindən və aparıcılarından biri oldu. Az müddətdən sonra bu stansiyanın fəaliyyəti ilə bağlı Stepanakertdən SSRİ-nin paytaxtına – erməni separatçılarının Moskvadakı hamilərinə şikayətlər axmağa başlayanda, yayımı dayandırmaq zərurəti qaçılmaz oldu...

     Mənə elə gəldi ki, Şuşa studiyasındakı gərgin  və gərəkli işdən sonra Adil başqa adam olmuşdu. İndi o, bu ölkə və onun taleyi haqqında tamam fərqli, həm də çox real düşünürdü. Həmin düşüncələr Adilin bundan sonrakı həyat proqramına da bir başqa şəkildə yazılmışdı. Ona görə də bir müddət sonra o, Birinci Qarabağ müharibəsinin iştirakçısı kimi AzTv-də müharibə arxivinin, eləcə də “Hərbi Vətənpərvərlik və Salnamə Baş Redaksiyası” yaradılmasının təşəbbüskarı və təşkilatçılarından biri oldu. Tez-tez ön cəbhəyə ezam edildi, səngərlərə, təlim meydanlarına baş çəkdi, əsgərlərlə görüşdü, hərbi mövzuda yüzlərlə veriliş hazırladı. Bu verilişlərə görə hərbi qurumların mükafatlarına layiq görüldü.

     Səmimi, işgüzar və ləyaqətli adamların bədxahları da həmişə çox olur. Yaxşıların istedadı, hörməti və şöhrəti yarımçıq adamlarda həmişə qəribə qısqanclıq yaradır. Belələri yaxşının yolunda həmişə aşkar və ya xəlvət tələlər qurmağa, hər addımda ona badalaq vurmağa çalışırlar. Bu baxımdan Adil kimi qabiliyyətli insan da istisna olmadı və o, çevrəsindəki qeyri-dürüst adamların davranışından inciyərək AzTV-ni tərk etdi. Həmin vaxt mən ondan “heç olmasa redaksiyanı dəyiş, niyə qalıb işləmirsən?”,-deyə soruşanda həmin adamlara işarə ilə bircə kəlmə “bunlarla nəinki birgə işləmək, hətta bir havanı udmaq da günahdır” cavabını verdi.

***   

     Adil AzTV-dən getdi, amma jurnalistikadan getmədi, sözdən dönmədi, qələmini yerə qoymadı. Bu dəfə yazılı mətbuatda özünü uğurla sınadı. Müxtəlif qəzet və jurnallarda çox aktual mövzularda publisistik yazılarla çıxış etməyə başladı. Bir çox qəzetlərin təsisçisi, rəhbəri və yönəldicisi oldu, bioqrafiyasına yeni-yeni cazibədar səhifələr yazdı. “Yeni dünya” qəzetinin baş redaktorunun birinci müavini, “De Fakto” qəzetinin qurucusu və ilk baş redaktoru, “Çempion” adlı rəngli, 24 səhifəlik həftəlik idman qəzetinin baş məsləhətçisi, “Sara-ekspress” qəzetinin məsul katibi, “Olaylar” qəzetinin baş direktoru, “Şans” qəzetinin baş direktoru, “Novıy mir” qəzetinin redaktoru, Qarabağ Əlillər Cəmiyyətinin orqanı olan “Əlillər” qəzetinin məsul redaktoru, Qarabağ Azadlıq Təşkilatının (QAT) “Azad Qarabağ” qəzetinin məsul redaktoru və Azərbaycan İdman Jurnalistləri Assosiasiyasının vitse - prezidenti vəzifələrində çalışdı.

     Adil hara qədəm qoydusa vicdanla, namusla çalışdı, jurnalist peşəsinə və həqiqəti demək missiyasına sadiq qaldı. Yaxın dostlarını da yaddan çıxarmadı, əlaqələri üzmədi, fürsət olduqca onları da yaradıcılıq əməkdaşlığına cəlb etməyə çalışdı. Yadımdadır, “Yeni dünya” qəzetində çalışanda mənə təklif etdi ki, yaxşı qonorar müqabilində mən həmin qəzet üçün siyasi mövzuda şərhlər yazım. Bu dəfə mənim AzTv-dəki statusumu və çevrəmdəki bədxahları nəzərə alaraq təxəllüslə yazmağım barədə razılığa gəldik. Həmin vaxt çox az adam bilirdi ki, “Yeni dünya” qəzetində hər həftə “Professor Sənan Sultanlı” imzası ilə gedən siyasi təhlillərin müəllifi mənəm. Həmin qəzetdə, eləcə də Adilin sonralar rəhbərlik etdiyi başqa mətbuat orqanlarında hər dəfə  tanış imzaları görüncə, professor Sultanlının qiymətli dostunun insani münasibətlərə nə qədər böyük önəm verdiyinin şahidi olurdum.

     Adil İrşadoğlu bu gün də həm peşəkar mediada, həm də sosial şəbəkələrdə ürəklə qələm çalmaqdadır. Hazırda "İRŞAD”-Teleradio Verilişləri, Sənədli və Bədii Filmlər Kompaniyası" MMC-nin təsisçisi və direktorudur. İnternetin imkanlarından məharətlə istifadə etməyi bacaran Adil yeni media platformasında, sahibi olduğu sayt, kanal və bloqlarda davamlı şəkildə Azərbaycan həqiqətlərini yayır, olduqca maraqlı videolar hazırlayıb yerləşdirir. Bütün bunların sayəsində virtual aləmdə yüz mindən çox oxucu toplaya bilib və buna görə də  QUQL (Google) şirkəti onu  "1 nömrəli bloqçu" adlandırıb.

 ***

     

     Hər insan ömrü bircə dəfə yazılan kitabdır. Və bu kitabın səhifələrini insan özü həyatı boyu əməlləri ilə sətir-sətir yazır. Ona görə də vərəqlədikcə həmin kitabda insan ömrünün ağlı-qaralı bütün mənzərəsi görünür. Adil İrşadoğlu (Əliyev) kimi insanlar xoşbəxtdirlər ki, onların ömür kitabında həyat məramları, əməlləri və niyyətləri kimi yalnız işıqlı səhifələr  var. 65 yaşın münasibətilə səni ürəkdən təbrik edirəm, DOSTUM !