Qulu Məhərrəmli.
Filologiya elmləri doktoru, professor.
Jurnalist həmkarım Adil İrşadoğlunun portreti
İnsanın əsl xarakteri, mahiyyəti, nəyə qadir olub-olmaması həmişə dar ayaqda, çətin şəraitlərdə bilinir. Bəzən illər uzunu oturub-durduğun, yol getdiyin, dostluq etdiyin adamın böhran anındakı bir davranışı səni ona daha sıx tellərlə bağlayır, bəzən də əksinə, bu adamın bərkdə əli olmadığını görüb ondan üz döndərirsən. Bu mənada mən Adil İrşadoğlunu (Əliyev) dar günün, çətin şəraitin dostu hesab edirəm. Bunun çox ciddi və incə bir “niyə”si var…
***
Adili hələ ADU-nun (İndiki BDU) jurnalistika fakültəsində tələbə yoldaşı olduğumuz vaxtdan tanıyıram. Zövqlə geyinməyi, yaxşı tar çalmağı, sadəliyi və bir də ünsiyyətcilliyi ilə yadımda qalmışdı. Tale elə gətirdi ki, sonralar Azərbaycan televiziyasında da eyni baş redaksiyada çalışmalı olduq, hətta bir müddət eyni otaqda da əyləşdik. O, televiziyanın “Sənaye verilişləri” redaksiyasının redaktoru idi, mən isə 80-ci illərin əvvəllərində siyasi icmallar hazırlamaq üçün yenicə yaradılmış “Beynəlxalq həyat” redaksiyasında çalışırdım. Yaxşı yoldaşlığımız, səmimi münasibətimiz olub.
Redaksiyda hamı – böyük də, kiçik də Adilin xətrini çox istəyirdi, çünki Adil hər kəsin yerini bilir, hörmətini gətirir, hamı ilə də öz dilində danışmağı bacarırdı. İşgüzarlığı, diqqətcilliyi, dəqiqliyi, hazırcavablığı, bir az da zarafatcıllığı və yumor hissi onu hamıya sevdirirdi. Xaraktercə çox ciddi adam olan şöbə müdiri Seyfulla Cəfərovla, hədsiz zarafatcıl və dinamik, amma bir az özündən tez çıxan baş rejissor Aslan İsmayılov, həmçinin bütün yaradıcılıq məsələlərini yalnız peşə standartları səviyyəsində həll etməyə üstünlük verən gənc rejissorlar Fərhad Naibov və Arif Qasımov arasındakı münasibətləri yalnız Adil İrşadoğlu kimi sülh adamı tənzimləyə bilirdi. Adil istedadlı jurnalist idi və onun sənayenin ən müxtəlif sahələrinə aid mürəkkəb mövzularda hazırladığı verilişlər televiziyanın yaradıcılıq toplantılarında tez-tez təriflənirdi. 1988-ci ilin əvvllərinədək çoxları kimi Adil İrşadoğlu da adi adamlar təki AzTv-də öz adi həyatını yaşayırdı. Amma o unudulmaz tarixdən sonra Adil mənim üçün adilikdən sıyrılıb fərqli bir mahiyyət daşımağa başladı…
1988-ci ilin fevralında Dağlıq Qarabağ ətrafında hadisəlrin kəskinləşməsi Azərbaycan televiziyasında da ciddi bir dalğa yaratmışdı. Bir tərəfdən hadisələr barədə xalqa həqiqəti demək istəyi, digər tərəfdən də yuxarıdan bu məsələyə qoyulan qadağalar Adil İrşadoğlu kimi xalqını sevən, onun dərdinin dilə gətirilməsinə çalışan gerçək vətənpərvər jurnalistlər üçün, həqiqətən böyük narahatlıqlar yaradırdı. Bu yandan da Stepanakertdə (Xan kəndi) fəallıq edən separatçılar respublika televiziyasının yayımını boykot edir, Bakıdan gələn dalğaları müxtəlif texniki vasitələrlə vurmağa çalışırdılar. Belə bir vaxtda Şuşada kiçik studiya qurmaq və Dağlıq Qarabağ ərazisində yaşayan bütün Azərbaycan vətəndaşları üçün ayrıca verilişlər yayımlamaq, separatizm əleyhinə təbliğatı gücləndirmək məsələsi ortaya çıxdı. Amma bunun üçün bölgəni yaxşı bilən istedadlı televiziya reportyorları, efiri yaxşı duyan bilikli və bacarıqlı əməkdaşlar lazım idi. O vaxt AzTv-də səsi ucadan gələn bəzi jurnalistlərə təklif olunsa da, onlar hərəsi bir bəhanə ilə bu işdən boyun qaçırdılar. Çox adam vətənpərvərlikdən danışırdı, amma heç də hər kəs özünü alovun içinə atmaq, fədakarlıq göstərmək istəmirdi. Ağdamda doğulub boya-başa çatmış, yaxşı ziyalı mühiti görüb əsl vətənpərvər kimi formalaşmış Adil isə bu işə göydən düşmüş fürsət kimi baxırdı, odur ki, Şuşaya könüllü getdi. Mən həmin vaxt bu hadisələrin içində olduğum üçün Adil İrşadoğlunu fərqli bir ampluada gördüm. Onun sinəsində bu böyüklükdə ürəyin döyünməsinə çox sevindim.
İnsan evindən-eşiyindən, ailəsindən, uşaqlarından, üzü-gözü öyrəşdiyi sevimli kollektivindən, rahat həyatından, əyləncələrlə dolu şəhər mühitindən ayrılaraq əyalətə, həm də təhlükənin içərisinə gedir. Özü də bunu tapşırıq və göstərişlə deyil, ürəyinin səsi, ruhunun ehtiyacı ilə edir. Bax, bu məqam insanın söz deyil, əməl adamı olduğunu, Vətən deyilən müqəddəsliyi içində hansı sevgi ilə gəzdirdiyini göstərirdi. Bu, sözlə ifadəsi çətin olan bir an idi və onun hikmətini yalnız damarlarında milli qan axan insanlar bütün incəlikləri ilə dərk edə bilər. Əslində bu addım, həm də Adil İrşadoğlunun bütün gələcək həyatının və ictimai-yaradıcılıq yolunun yazılmaqda olan parlaq səhifələrinin ilk sətirləri idi…
Adil hadisələrin çox gərgin vaxtlarında – 1989-cu ildə Şuşaya ezam edildi, Qarabağın incisi sayılan bu şəhərin “Qızıl qaya” adlanan yüksəkliyindəki teleötürücü stansiyada jurnalist həyatı üçün yeni olan bir işə başladı. O, həmkarları Nadir Abdullayev, Vidadi Bağırov, Əlövsət Aslanov, Oqtay Rəhimov və başqaları ilə birlikdə həmin stansiyanın nəzdində yaratdıqları kiçik studiyadan efirə çıxdılar və yayımı gündən-günə genişləndirdilər. Bölgədə yaşayan soydaşlarımız üçün zəruri olan bu teleyayımın genişlənməsi, ilk dövrdə Bakının qətiyyəti kimi adamlara ümid verməyə başladı. Adil İrşadoğlu bu telekanalda erməni separatizminin güclənməsinə, azərbaycanlıların Dağlıq Qarabağdan sıxışdırılıb çıxarılmasına qarşı əks təbliğat xarakteri daşıyan çoxsaylı verilişlərin əsas müəlliflərindən və aparıcılarından biri oldu. Az müddətdən sonra bu stansiyanın fəaliyyəti ilə bağlı Stepanakertdən SSRİ-nin paytaxtına – erməni separatçılarının Moskvadakı hamilərinə şikayətlər axmağa başlayanda, yayımı dayandırmaq zərurəti qaçılmaz oldu...
Mənə elə gəldi ki, Şuşa studiyasındakı gərgin və gərəkli işdən sonra Adil başqa adam olmuşdu. İndi o, bu ölkə və onun taleyi haqqında tamam fərqli, həm də çox real düşünürdü. Həmin düşüncələr Adilin bundan sonrakı həyat proqramına da bir başqa şəkildə yazılmışdı. Ona görə də bir müddət sonra o, Birinci Qarabağ müharibəsinin iştirakçısı kimi AzTv-də müharibə arxivinin, eləcə də “Hərbi Vətənpərvərlik və Salnamə Baş Redaksiyası” yaradılmasının təşəbbüskarı və təşkilatçılarından biri oldu. Tez-tez ön cəbhəyə ezam edildi, səngərlərə, təlim meydanlarına baş çəkdi, əsgərlərlə görüşdü, hərbi mövzuda yüzlərlə veriliş hazırladı. Bu verilişlərə görə hərbi qurumların mükafatlarına layiq görüldü.
Səmimi, işgüzar və ləyaqətli adamların bədxahları da həmişə çox olur. Yaxşıların istedadı, hörməti və şöhrəti yarımçıq adamlarda həmişə qəribə qısqanclıq yaradır. Belələri yaxşının yolunda həmişə aşkar və ya xəlvət tələlər qurmağa, hər addımda ona badalaq vurmağa çalışırlar. Bu baxımdan Adil kimi qabiliyyətli insan da istisna olmadı və o, çevrəsindəki qeyri-dürüst adamların davranışından inciyərək AzTV-ni tərk etdi. Həmin vaxt mən ondan “heç olmasa redaksiyanı dəyiş, niyə qalıb işləmirsən?”,-deyə soruşanda həmin adamlara işarə ilə bircə kəlmə “bunlarla nəinki birgə işləmək, hətta bir havanı udmaq da günahdır” cavabını verdi.
***
Adil AzTV-dən getdi, amma jurnalistikadan getmədi, sözdən dönmədi, qələmini yerə qoymadı. Bu dəfə yazılı mətbuatda özünü uğurla sınadı. Müxtəlif qəzet və jurnallarda çox aktual mövzularda publisistik yazılarla çıxış etməyə başladı. Bir çox qəzetlərin təsisçisi, rəhbəri və yönəldicisi oldu, bioqrafiyasına yeni-yeni cazibədar səhifələr yazdı. “Yeni dünya” qəzetinin baş redaktorunun birinci müavini, “De Fakto” qəzetinin qurucusu və ilk baş redaktoru, “Çempion” adlı rəngli, 24 səhifəlik həftəlik idman qəzetinin baş məsləhətçisi, “Sara-ekspress” qəzetinin məsul katibi, “Olaylar” qəzetinin baş direktoru, “Şans” qəzetinin baş direktoru, “Novıy mir” qəzetinin redaktoru, Qarabağ Əlillər Cəmiyyətinin orqanı olan “Əlillər” qəzetinin məsul redaktoru, Qarabağ Azadlıq Təşkilatının (QAT) “Azad Qarabağ” qəzetinin məsul redaktoru və Azərbaycan İdman Jurnalistləri Assosiasiyasının vitse - prezidenti vəzifələrində çalışdı.
Adil hara qədəm qoydusa vicdanla, namusla çalışdı, jurnalist peşəsinə və həqiqəti demək missiyasına sadiq qaldı. Yaxın dostlarını da yaddan çıxarmadı, əlaqələri üzmədi, fürsət olduqca onları da yaradıcılıq əməkdaşlığına cəlb etməyə çalışdı. Yadımdadır, “Yeni dünya” qəzetində çalışanda mənə təklif etdi ki, yaxşı qonorar müqabilində mən həmin qəzet üçün siyasi mövzuda şərhlər yazım. Bu dəfə mənim AzTv-dəki statusumu və çevrəmdəki bədxahları nəzərə alaraq təxəllüslə yazmağım barədə razılığa gəldik. Həmin vaxt çox az adam bilirdi ki, “Yeni dünya” qəzetində hər həftə “Professor Sənan Sultanlı” imzası ilə gedən siyasi təhlillərin müəllifi mənəm. Həmin qəzetdə, eləcə də Adilin sonralar rəhbərlik etdiyi başqa mətbuat orqanlarında hər dəfə tanış imzaları görüncə, professor Sultanlının qiymətli dostunun insani münasibətlərə nə qədər böyük önəm verdiyinin şahidi olurdum.
Adil İrşadoğlu bu gün də həm peşəkar mediada, həm də sosial şəbəkələrdə ürəklə qələm çalmaqdadır. Hazırda "İRŞAD”-Teleradio Verilişləri, Sənədli və Bədii Filmlər Kompaniyası" MMC-nin təsisçisi və direktorudur. İnternetin imkanlarından məharətlə istifadə etməyi bacaran Adil yeni media platformasında, sahibi olduğu sayt, kanal və bloqlarda davamlı şəkildə Azərbaycan həqiqətlərini yayır, olduqca maraqlı videolar hazırlayıb yerləşdirir. Bütün bunların sayəsində virtual aləmdə yüz mindən çox oxucu toplaya bilib və buna görə də QUQL (Google) şirkəti onu "1 nömrəli bloqçu" adlandırıb.
***
Hər insan ömrü bircə dəfə yazılan kitabdır. Və bu kitabın səhifələrini insan özü həyatı boyu əməlləri ilə sətir-sətir yazır. Ona görə də vərəqlədikcə həmin kitabda insan ömrünün ağlı-qaralı bütün mənzərəsi görünür. Adil İrşadoğlu (Əliyev) kimi insanlar xoşbəxtdirlər ki, onların ömür kitabında həyat məramları, əməlləri və niyyətləri kimi yalnız işıqlı səhifələr var. 65 yaşın münasibətilə səni ürəkdən təbrik edirəm, DOSTUM !
