26 Eylül 2023 Salı

"ŞUŞA ELƏ AĞDAM DEMƏKDİR"



Allahverdioğlu Mehdi bəyin qızı rəhmətlik Hurizat nənəm, evdə bir iş görəndə ya mahnı zümzümə edərdi, ya da sinədəftər bayatı söyləyərdi:


Əzizinəm, daşam mən,

Qəfil dərdə tuşam mən.

Şuşasız, Kəlbəcərsiz

Bir qanadsız quşam mən.


Əzizinəm Qarabağ

Qarabağda qara bax.

Cavannar şəhid oldu,

Qana döndü Qarabağ.


Ağdamın yolu pərvan,

Torpağı gözə dərman.

Sənə bir məktub yazaram,

Yarı dərd, yarı dərman.


Nənəmin söylədiyi bu bayatılar hər an qulaqlarımda öz səsiylə səslənir. Rəhmətlik Hurizat nənəm Şuşa ilə Ağdama fərq qoymazdı. Deyirdi ki, bala Şuşa elə Ağdam deməkdir, əhalisi qohum-əqrabadır, bütün Qarabağ əhli demək olar ki, simsardır. Elə o vaxtdan nənəmin bu sözləri beynimdə, ürəyimdə həkk olub qalıb. Məndə, bacım Elmirada və rəhmətlik qardaşım Oqtayda Vətənə, Qarabağa, Şuşaya və Ağdama böyük bir məhəbbət hissi yaşayıb və indi də yaşayır. 




Hər ilin yay fəslində atamdan və anamdan xahiş edirdim ki, dağların qoynuna, Şuşaya, Turşsuya, Laçına və Kəlbəcərə gedək. Bütün yayı dədə-baba oylağında, Qırxqızda, Meydanda istirahət edək. Yeri gəlmişkən deyim ki, Sovet hökumətindən xeyli əvvəl Meydanda ulu babam Allahverdioğlu Mehdi bəyin böyük torpaq ərazisi olub. Vaxtilə o, şəxsi sərvəti olan at ilxılarını yayda həmin ərazidə bəslətdirərmiş. Sover dövründə isə bütün qohum-əqraba yayda gəlib ulu babamıza məxsus həmin yerdə çadır qurardı və necə lazımdırsa eləcə istirahət edərdi. Sonra...




Şuşa ilə bizim nəslimizi, ailəmizi müxtəlif tellər bağlayır. Birincisi, soy-kökümüz Pənahəli xan Cavanşirin nəslindəndir. İkincisi, İbrahimxəlil xanın və onun oğlu Mehdiqulu xanın hakimiyyətləri dövründə yaşamış, Qarabağ elinə, xalqına şərəflə xidmət etmiş Axund Molla Əli adlı məşhur din xadiminin törəməsi Süleyman Sani Axundovun ləyaqətli davamçılarıyıq. Üçüncüsü, atamın Şuşada tanıdığı, dostluq etdiyi insan çox idi. Onlardan biri də rəhmətlik Muxtar əmi idi. Biz onlara qonaq gedəndə onun unudulmaz həyat yoldaşı Mehri xala bizə ana qayğısı göstərirdi. Səhər tezdən Şuşanın təmiz havası, yağlı südü, isti təndir çörəyi, motal pendiri, öz toyuqlarının soyutma yumurtası... Bəh-bəh-bəh, necədir? Yeməkdən doymurduq. Yanaqlarımız qıpqırmızı olurdu. Beləcə 3 ay xoşbəxt, firavan günlərimizi yaşayıb doğma Ağdama qayıdardıq.




Ailənin 8 övladı var idi.  Zahid bu ailənin 6-cı övladı idi. Bizim aramızda 4 yaş fərq vardı. Ancaq əxlaqımız, davranışımız, söhbətimiz tuturdu. Buna görə də dost olduq və indi də bu missiyanı davam etdiririk. Zahid Azərbaycan Dövlət Universitetinin Hüquq Fakültəsində, mən isə Jurnalistika Fakültəsində təhsil alırdıq. O, məndən yuxarı kursda oxuyurdu, böyük qardaş kimi tez-tez mənə baş çəkirdi, qayğı göstərirdi.


Zahidin tərcümeyi-halı sizin üçün də maraqlı olardı...




Zahid Muxtar oğlu Tağıyev 31.10.1949-cu ildə Şuşa şəhərində doğulmuşdur. 1957-ci ildə orta məktəbin 1-ci sinfinə daxil olmuş və 1967-ci ildə Hüsü Hacıyev adına Şuşa şəhər 1 saylı orta məktəbin 10-cu sinfini bitirmişdir. 

1968-1970-ci illərdə Ukraynada ordu sıralarında xidmət etmişdir. Hərbi xidmət zamanı "Hərbi rəşadətə görə" medalı ilə təltif edilmişdir.

1971-ci ildə S.M.Kirov adına ADU (İndiki BDU)-nun Hüquq Fakültəsinə daxil olmuş və 1976-cı ildə həmin fakültəni fərqlənmə diplomu ilə bitirmişdir. O, təhsil müddətində "Lenin təqaüdü" almış və "Təhsil əlaçısı" döş nişanı ilə təltif edilmişdir. 

1987-1991-ci illərdə Dəvəçi rayon (İndiki Şabran r-n), 1992-1997-ci illərdə Ağdam rayon, 1997-2002-ci illərdə Balakən rayon prokuroru vəzifəsində işləmişdir. 2002-2009-cu illərdə Baş prokurorluğun idarəsində böyük prokuror vəzifəsində çalışmışdır.

2009-cu ilin dekabr ayında yaş həddi ilə əlaqədar təqaüdə çıxmışdır. Lakin Baş prokurorluğun rəhbərliyinin müraciətilə əlaqədar 2010-2014-cü illərdə Baş prokurorluğun Tədris Mərkəzində müqaviləylə prokuror-müəllim işləmişdir. Prokurorluğun "Fəxri işçisi" döş nişanı ilə təltif edilmişdir. Əmək və müharibə veteranı olan dostum Zahid müəllim indi əmək təqaüdçüsüdür.

Çox təəssüf ki, Zahidin də, mənim də, sizin də, bütün Azərbaycan xalqının doğma vətəni, yurd yeri saydığı Qarabağımızın döyünən ürəyi Şuşa şəhəri düşmən tapdağı altına düşdü. 1992-ci ilin may ayının 8-də Azərbaycanın qədim musiqi və mədəniyyət mərkəzi olan Şuşa şəhəri erməni və rus hərbi birləşmələri tərəfindən işğal edildi. 

Düşmənlərimiz Şuşa şəhərini ələ keçirməklə bütün yuxarı Qarabağı zəbt etdilər. Onların silahlı qüvvələrinin təcavüzü nəticəsində Şuşanın 25 məktəbi, 31 kitabxanası, 17 klubu, 8 mədəniyyət evi, 4 texnikumu, 2 institut filialı, 7 uşaq bağçası, 4 kinoteatrı, 5 mədəniyyət və istirahət parkı, 2 sanatoriya, turist bazası, 2 mehmanxanası, Azərbaycan Xalçası Dövlət Muzeyinin filialı, Şuşa Dövlət Dram Teatrı, Şuşa Televiziyası, Şərq musiqi alətləri fabriki, Dövlət Rəsm Qalereyası, Uşaq sağlamlıq məktəbi talan edildi, tarixi abidələrimiz yerlə yeksan oldu, yandırıldı və dağıdıldı.

28 il Şuşamıza həsrət qaldıq. Allah düşmənlərimizə bir daha belə bir fürsət verməsin. Müharibə hamımızın yaralı yeridir. Müharibə biz nəslin gəncliyini əlindən aldı. Gəncliyimizi istədiyimiz kimi yaşaya bilmədik, arzularımız ürəyimizdə qaldı. Tanrı bizlərə qüvvət və sağlam ömür versin ki, qalan həyatımızı mənalı yaşaya bilək. 

Şükür Allaha ki, 28 ildən sonra Ali Baş Komandan cənab İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə rəşadətli Milli Ordumuzun Azərbaycanın alınmaz qalası hesab edilən Şuşaya üçrəngli bayrağımızı sancdı və Azərbaycanın beynəlxalq nüfuzunu artırdi. Əgər gündən-günə artan nailiyyətlər olmasaydı, problem dondurulmuş vəziyyətdə qala bilərdi. Şükür Allaha ki, biz indi Şuşaya qayıtmışıq. İndi bir çox ölkələrlə səmimi işguzar münasibətlər qura bilmişik. Bir çox ölkələr Azərbaycanı strateji tərəfdaş hesab edir. Bütün qonşu ölkələrlə səmimi dostluq əsasında, qarşılıqlı inam, hörmət əsasında münasibətlər qura bilmişik. Biz bunu etməsəydik, münaqişə ətrafında tam başqa proseslər gedə bilərdi. Biz demək olar ki, təcrid edilmiş vəziyyətdə qalmışdıq. Lakin indi biz Ermənistanı təcrid edilmiş hala salmışıq...  


Hörmətlə, 

Adil İrşadoğlu (Əliyev) ©

Qocaman televiziya və qəzet jurnalisti,

Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü (1980),

1-ci Qarabağ Müharibəsinin iştirakçısı (1988-1996).

31.07.2023. / 11-00.


Hiç yorum yok: